TAZMİNAT DAVALARI

 

 

TAZMİNAT NEDİR?

 

Tazminat, kişinin haksız fiil nedeniyle görmüş olduğu maddi veya manevi zarar için isteyebileceği karşılıktır. Ancak tazminat sorumluluğundan bahsedilebilmek için, borca aykırı bir davranışla sözleşmenin ihlal edilmesi, bu ihlalden kaynaklı bir zararın meydana gelmesi, ihlal fiili, uygun nedensellik bağı ve kusur gibi şartların oluşmuş olması gerekmektedir. Kişinin uğramış olduğu haksız fiil nedeniyle zararının karşılanması talebiyle açılan dava ise tazminat davasıdır. Kişi kişilik haklarının ihlal edilmesi ve sonucunda maddi ya da manevi olarak zarara uğraması halinde tazminat davası ile zararını talep edebilecektir.

 

MADDİ TAZMİNAT DAVASI

 

Hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmenin, yani maddi zararların giderilmesi karşısında açılan davalardır. Sadece hukuka aykırı bir fiille değil ahlaka aykırı bir fiille de kasten ve kusurlu olarak kişiye zarar verilmesi halinde de maddi tazminat davaları açılabilecektir. Gerçekleşen olayın özelliklerine bakılarak, maddi tazminatın miktarı belirlenir.

 

Maddi tazminat yükümlülüğü doğurabilecek olaylardan bazıları şunlardır:

• Sürekli işgöremezlik nedeniyle oluşan kayıplar; kalıcı sakatlık nedeniyle çalışma gücü ve kazanç kayıplarıdır. Kalıcı sakatlık veya sürekli işgöremezlik, kişinin beden gücünde bir azalmayı ifade eder. Kişinin maluliyet oranı doktor raporuyla belirlenir ve maddi tazminat tespit edilen oran üzerinden hesaplanır.
• Tedavi giderleri ve tedavi boyunca yapılan her türlü masraflar.
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan maddi kayıplar.
• Cenaze giderleri.
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölüm halinde ölenin anne, baba, eş ve çocuklarının isteyebileceği maddi tazminattır.

 

MANEVİ TAZMİNAT DAVASI

 

Manevi tazminat davası uğradığı haksız bir fiil sonucu elem, keder veya üzüntü duyan kişinin bu durumunun telafisi amacıyla açmış olduğu davadır. Manevi tazminat davası kişinin uğramış olduğu duygusal travmanın maddi bir edimle yani para ile telafi edilmesidir. Şahsın hukuka aykırı bir fiil ile kişilik haklarının zedelenmiş olması da karşı tarafı manevi tazminat ödeme yükümlülüğü altına sokabilmektedir.

 

Manevi tazminat davası 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 56. maddesinde hüküm altına alınmıştır. 56. madde hakime takdir hakkı tanımıştır. Hakim olayın mahiyetini göz önünde bulundurarak vücut bütünlüğü zedelenen, bozulan kişiye manevi tazminat ödenmesine karar verebilmektedir. Vücut bütünlüğüne karşı verilen zarar verilen zarar ağır veya verilen bu zarar sebebiyle ölüm olgusu gerçekleşmişse zarara uğrayana veya ölenin yakınlara da oluşan manevi zararlar nedeniyle uygun bir miktarın tazminat olarak ödenmesine mahkemece karar verilebilir.

 

Kişilik haklarının zedelenmesinden kaynaklı manevi tazminat davaları ise 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 58. maddesinde düzenlenmiştir. Kişilik haklarına halel getirilen taraf manevi tazminat olarak para talep edebileceği gibi bir özür yazısı yayınlanmasını da isteyebilecektir. Mahkeme, manevi tazminat olarak bir miktar paraya hükmedebilir. Lakin mahkeme; kişilik haklarına zarar verilen lehine, saldırıyı yapanın ise aleyhine olmak üzere saldırıyı yapanı kınayan bir karar verip bu kararın yayınlanmasına da hükmedebilir.

 

Manevi tazminat yükümlülüğü doğurabilecek olaylardan bazıları şunlardır:

 

 

• Boşanma davası kapsamında boşanma sebepleri arasında yer alan zina yapan eş kusuru olmayan veya daha az kusuru olan diğer eşe manevi tazminat ödemekle yükümlü olabilir.
• İş kazası geçiren işçi iş gücünün kaybı, yatalak olması, duyu organlarından birini veya birden fazlasını kaybetmesi vb. hallerinde işverene karşı manevi tazminat talepli dava açabilir.
• Bir kişinin onuruna, şerefine veya haysiyetine yönelik haksız eylemlerde bulunan kişi manevi tazminat ödemekle karşı karşıya kalabilir.
• Suç işleyen kişi aynı zamanda karşı tarafın elem, keder veya üzüntü duymasına sebebiyet vermişse maddi zararlarının karşılamasının yanında manevi zararların da tazmini için bir miktar para ödeyebilmektedir.

 

Manevi tazminat davalarında mahkeme ilgilinin talebiyle bağlı olmakla birlikte talep fazlasını içeren bir karar vermeyecektir. Lakin talebin daha azına mahkemenin karar verebilmesi mümkündür.

 

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NEREDE AÇILIR?

 

Maddi ve manevi tazminat davası, tüm davalar için yetkili yer olan davalının ikametgahında, davalı tüzel kişi (şirket, vakıf, dernek, üniversite vs.) ise tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılabilir (Hukuk Muhakemeleri Kanunu md.6). Davalı sayısı birden fazla ise, tazminat davası herhangi birinin yerleşim yerinde açılabilir (HMK md.7).

 

Sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacak tazminat davaları, yukarıdaki yetkili mahkemelerde açılabileceği gibi sözleşmenin ifa edileceği yerdeki asliye hukuk mahkemesinde de açılabilir (HMK md. 10).

 

Haksız fiil (trafik kazası, iş kazası, doktor hatası vs.) nedenine dayalı maddi ve manevi tazminat davası, yukarıda belirttiğimiz genel yetkili mahkemelerde açılabileceği gibi aşaığıdaki mahkemelerde de açılabilir (HMK md. 16):

 

• Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesinde tazminat davaları açılabilir.
• Zarar haksız filin işlendiği yerden başka bir yerde meydana gelmişse, zararın meydana geldiği yerde de tazminat davası açılabilir. Örneğin, İstanbul’da bilişim sistemi üzerinden İzmir’de bulunan bir şirkete zarar verildiğinde hem İstanbul mahkemeleri hem de zararın meydan geldiği yer olan İzmir mahkemeleri yetkilidir.
• Haksız fiillerde zarar görenin ikametgahında da tazminat davası açılabilir. Örneğin, Balıkesir’de iş kazası geçiren bir işçinin ikametgahı İstanbul’da ise tazminat davası İstanbul’da da açılabilir.

 

Ticari bir iş veya işlemden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları açısından görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir.

 

TAZMİNAT DAVASI AÇMA SÜRESİ NE KADAR?

 

Haksız fiil sonucunda açılacak tazminat davaları için zamanaşımı süresi dava zamanaşımı süresi ile aynıdır. Suç işlenmesi, trafik kazası, iş kazası, doktor hatası, telif hakları ihlali birer haksız fiil olup bunlar için dava zamanaşımı süresi, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, fiil ve fail daha sonra öğrenilse bile her halükarda 10 yıldır. İşlenen haksız fiil aynı zamanda suç teşkil ediyorsa, ceza hukuku zamanaşımı süresi de Borçlar Kanunu’nda belirtilen sürelerden daha fazla ise, tazminat davası açma süresi açısından ceza hukuku zamanaşımı süresi uygulanır.

Boşanma davası neticesinde maddi manevi tazminat davası açma süresi, boşanmanın kesinleşmesinden itibaren 1 yıl olup boşanma davası ile birlikte açılabileceği gibi boşanma davasının kesinleşmesinden sonraki 1 yıl içinde de ayrı bir dava olarak açılabilir.

Sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacak tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi, 10 yıldır.

VEKALET ÜCRETİ NE KADAR

Tazminat davaları hakkında vekalet ücretleri ve genel bilgi almak için aşağıdaki iletişim kanallarından büromuza ulaşabilir ve teklif alabilirsiniz. 20.11.2021

Telefon : 02167065285

Whatsapp : 02167065285 (Kurumsal Whatsapp)

Email : carsanbalihukukburosu@gmail.com

Facebook :  https://www.facebook.com/sahincarsanbali/?ref=pages_you_manage

İnstagram : https://www.instagram.com/av.sahincarsanbali/

Google İşletme : https://www.linkedin.com/in/%C5%9Fahin-%C3%A7ar%C5%9Fanbali-a9b7934b/?originalSubdomain=tr

 

ÇARŞANBALI HUKUK BÜROSU

Kurucu Av.Şahin Çarşanbalı